قبل از تعریف خود بورس اوراق بهادار باید به تعریف اوراق بهادار بپردازیم، منظور از اوراق بهادار به ساده‌ترین زبان شامل ورقه یا مستندی که ضمانت کننده‌ی حقوق مالی برای مالک آن است، می‌باشد. به دیگر سخن اوراق بهادار نوعی ابزار مالی با ویژگی‌هایی چون قابلیت نقل و انتقال است، اوراق بهادار شامل انواع سهام، حق تقدم، اوراق مشارکت، قراردادهای آتی، صکوک و غیره است که تمامی این موارد دارای ارزش مالی برای مالک خود هستند. به‌طور کلی اوراق بهادار در بازار سرمایه به 3 صورت کلی اوراق بدهی، اوراق حقوق صاحبان سهم و ابزارهای مشتقه وجود دارد. بورس اوراق بهادار بازاری‌ست که بستر مناسبی را برای خرید و فروش این اوراق فراهم می‌کند و زیرنظر قوانین هرکشور حال به‌صورت دولتی، نیمه دولتی یا شرکت با مسولیت محدود اداره می‌گردد و وظیفه‌ی ایجاد بستر و ابزارهای موردنیاز برای معامله انواع سهام و اوراق را دارد. مهم‌ترین رسالت این بازار ایجاد رونق اقتصادی برای صاحبان کسب و کار و حمایت قانونی از صاحبان پس‌اندازهای راکد است.
ایده‌های اولیه شکل‌گیری بورس اوراق بهادار در ایران به سال 1315 و درخواست شاهنشاهی ایران از وان لوترفلد به‌منظور بررسی کمی و کیفی و ایجاد پیش‌نویس بورس اوراق بهادار، بر می‌گردد. پس از بررسی‌های انجام شده توسط لوترفلد، طرح قانونی و اساسنامه تصویب و در اولین گام بانک ملی ایران که به‌عنوان نهاد متولی امور پولی کشور بود، مطالعات جامعی در این زمینه انجام داد. اما به هر روی تشکیل بورس اوراق بهادار تا سال 1333 به تعویق افتاد، در این سال وظیفه‌ی تشکیل این بازار به دوش بانک مرکزی، وزارتخانه بازرگانی و اتاق بازرگانی و صنایع و معادن افتاد، این گروه پس از چندسال بررسی در سال 1345 لایحه تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را به مجلس شورای ملی می‌برد و در نهایت در اردیبهشت همان سال مجلس به این لایحه رای و بورس اوراق بهادار تهران شکلی قانونی به خود می‌گیرد. این نهاد در بهمن‌ماه 46 با وارد کردن سهام بانک صنعت و معدن و شرکت نفت پارس فعالیت خود را به‌صورت رسمی آغاز کرد.
از حیث تاریخی فعالیت بورس اوراق بهادار را می‌توان به 4 دوره تقسیم‌بندی کرد:
دوره‌ی نخست فعالیت این بازار سرمایه از ابتدای تاسیس تا انقلاب 1357 است، بازاری که در سال 46 فعالیت‌اش را با انجام چند معامله روی سهام بانک صنعتی و معدنی و شرکت نفت پارس آغاز کرد و سپس به انتشار اوراق خزانه و اوراق قرضه روی آورد. در طول دوره نخست فعالیت تعداد شرکت‌های پذیرفته شده از 6 بنگاه اقتصادی با 6.2 میلیارد ریال سرمایه در سال 1346 به 105 بنگاه با بیش از 230 میلیارد ریال رسید، ارزش مبادلات نیز از 15 میلیون ریال در سال 46 به بیش از 33 میلیارد ریال در سال 57 رسید. مهم‌ترین عامل گسترش بورس اوراق در این دوره را تصویب قوانینی چون:
در سال‌های پس از انقلاب و تا قبل از طرح‌ریزی نخستین برنامه 5 ساله توسعه اقتصادی، با تصویب لایحه قانون اداره امور بانک‌ها در سال 58 و تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در همین سال، باعث ایجاد تغییرات اساسی در ساختار بورس اوراق بهادار و کاهش چشم‌گیر حجم مبادلات شدند.
3- دوره سوم از 1368 تا 1383پس از اتمام جنگ، در چارچوب برنامه 5 ساله اول توسعه اقتصادی بازار بورس اوراق بهادار تهران به‌عنوان مناسبت‌ترین بستر برای آغاز سیاست خصوصی‌سازی مورد توجه قرارگرفت. بر اساس همین دیدگاه قانون‌گذران و سیاست‌گذران درنظر داشتند که بورس اوراق با جذب نقدینگی و هدایت آن به سمت مصارف سرمایه‌گذاری نقشی موثر در تجهیز منابع توسعه اقتصادی دارد، علاوه بر این این مهم باعث ایجاد یک کنش انگیزشی مثبت در بین فعالان اقتصادی بخش خصوصی نیز خواهد گردید. همین نگاه باعث رشد 10 برابری حجم معاملات از سال 1368 تا 1383 را درپی داشت، لازم به ذکر است که تعداد بنگاه‌های اقتصادی در پایان سال 1383 از 56 شرکت به 422 شرکت رسید. 2 قانون بسیار مهمی که باعث ایجاد رشد چشم‌گیر در بورس اوراق شد شامل موارد زیر می‌باشد.
همانطور که در بالا بدان اشاره شده، اوراق بهادار نوعی ابزار مالی برای داد و ستد در بازار سرمایه است، حال این سوال پیش می‌آید که چند نوع اوراق بهادار داریم و تفاوت آنها با یکدیگر چیست؟
1- اوراق بدهیاوراق بدهی یا اوراق قرضه، اوراق بهاداری هستند که به موجب آن شرکت منتشر کننده تعهد می‌دهد مبلغ مشخصی را در زمان‌های تعیین شده به دارنده این اوراق پرداخت نماید، ضمنا منتشرکننده متعهد است در سررسید مشخص اصل مبلغ سرمایه‌گذاری شده توسط فرد(حقیقی/حقوقی) به واسطه‌ی این اوراق را تمام و کمال پرداخت کند. وجه تسمیه‌ی بدهی روی این اوراق از آنجا می‌آید که عمدتا شرکت‌ها یا ارگان‌هایی که مشکل تامین منابع مالی یا نقدینگی کافی دارند، برای دریافت وام از بانک‌ها، دست به انتشار این اوراق برای تامین منابع مالی خود می‌زنند. از انواع اوراق بدهی می‌توان به اوراق خزانه دولتی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق منفعت، اوراق مرابحه، اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده، اوراق صکوک شرکتی، اوراق بهادار وثیقه‌ای و سهام ممتاز نام برد.
2- سهاممتداولترین نوع اوراق بهادار در میان سرمایه‌گذران، سهام است. سهام دارای ارزشی اسمی بوده و تعداد آن برای هر شرکت به عواملی چون میزان سرمایه وابسته است که از تقسیم سرمایه‌ی آن شرکت به ارزش سهمی هر سهم بدست می‌آید، ارزش سهمی هر سهم در بورس اوراق بهادار ما معادل با 100 تومان است. سهام نشان دهنده مالکیت دارنده آن در یک شرکت است که علاوه بر دریافت سود سالیانه، حق رای در مجمع آن شرکت را نیز برای مالک‌اش به‌دنبال دارد. برخلاف اوراق بدهی که تنها سود سالیانه (جدای از اصل پول) به مالک‌اش پرداخت می‌شود، دارنده سهام می‌تواند از افزایش قیمت هر سهم نیز کسب سود کند.
3- اوراق بهادار مشتقهقراردادهای مشتقه درواقع نوعی از قرارداد مالی است که ارزش خود را از دارایی پایه مانند کالای فیزیکی دریافت کند، دارایی پایه می‌تواند به شکل سهام، نرخ‌های بهره یا کالا باشد. واژه‌ی مشتقه در این اوراق بدان معنی است که ارزش این اوراق به یک یا چند دارایی که از آن مشتق می‌شود وابستگی دارد، خود قرارداد مشتقه یک قرارداد بین دو یا چند طرف براساس یک یا چند دارایی است که ارزش آن هم به وسیله نوسانات دارایی پایه(مبنا) تعیین می‌شود. امروزه در بازار اوراق ما 4 نوع اوراق مشتقه شامل قراردادهای سلف، قراردادهای آتی، قراردادهای اختیار معامله و قراردادهای معاوضه، مورد معامله قرار می‌گیرد.
از آنجایی که برای فعالیت در بازار سرمایه ایران مانند کارگزاری‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها و غیره در گام اول نیاز به داشتن حساب سجام است، به همین منظور شما در ابتدا باید در سجام ثبت‌نام و احراز هویت نمایید و سپس مابقی فرآیند را در کارگزاری‌هایی که از بورس کالا پشتیبانی می‌کنند، انجام دهید، این فرآیند به‌صورت کلی شامل:
سامانه جامع اطلاعات مشتریان شرکت سپرده‌گذاری مرکزی که به‌صورت خلاصه آن را سجام می‌خوانیم اولین مرحله‌ی ورود به بازار مالی ایران است، تنها با یکبار ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه سجام می‌توانید به تمامی سرویس‌های بازار سرمایه اعم از کارگزاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های تامین سرمایه و ... دسترسی داشته باشید.
درگام دوم ورود به بازارهای مالی در ایران باید در یک کارگزاری که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را ایفا می‌کند ثبت‌نام کنید. در کارگزاری هوشمند رابین تمامی مراحل ثبت‌نام شما آنلاین است و تنها با چند کلیک و گذراندن مراحل ثبت‌نام عضو خانواده‌ی بزرگ کارگزاری هوشمند رابین خواهید شد :) در تمامی مراحل ثبت‌نام کارشناسان ما با صبوری به شما پاسخ خواهند داد.
خب; به خانواده بزرگ رابین خوش آمدید :) اگر شما برای ورود به بازار سرمایه آماده‌اید می‌توانید از خدمات گوناگون کارگزاری رابین استفاده کنید. شما در کارگزاری رابین می‌توانید به خرید و فروش سهام، قراردادهای آتی، خرید خودرو، قرارداد اختیار معامله و غیره بپردازید.
درصورتی که در مورد خرید، فروش یا فرآیندهای بورس اوراق بهادار سوالی دارید، با کارشناسان ما گفتگو کنید
41627000 - 021 (داخلی 111)
شرکت ایده‌های هوشمند رابین براساس اطلاع معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، از تاریخ 20 فروردین 1403 تبدیل به شرکت دانش بنیان گشته است.
کارگزاری هوشمند رابین با هدف تاکید بر مسولیت اجتماعی خود در رابطه با محیط زیست و با حمایت از جنگل‌های هیرکانی، 4000 نهال در محدوده جنگل‌های هیرکانی غرص کرده است.
صندوق نیکوکاری یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار مالی ایران است که باتوجه به نیت خیرخواهانه خود منافع حاصل از صندوق را در زمینه‌های نیکوکارانه خرج می‌کند.
صندوق بخشی (Sector Fund) یکی دیگر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نوع صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در بازار مالی ایران است که تمرکزش روی یک صنعت است.
