صندوق شاخصی (Index Fund) نوعی از صندوق سرمایه‌گذاری است که هدف از تاسیس آن منطبق نمودن سبد یا پرتفوی صندوق با یکی از شاخص‌ها بازار مانند شاخص کل یا شاخص‌های دیگر بازار است. برای مثال در صندوقی که هدفش شاخص کل بازار باشد، پروتفوی خود را به خرید سهام شرکت‌های شاخص‌ساز اختصاص می‌دهد و سعی می‌کند بیشترین وابستگی را با شاخص مدنظر داشته باشند.
اولین تئوری در رابطه با ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص در سال 1960 توسط دو دانشجوی دانشگاه شیکاگو پیشنهاد شد و چندسال بعد آقای جان سی باگل (John C. Bogle) در سال 1975 با تاسیس گروه ونگارد (Vanguard) که هم‌اکنون یکی از بزرگترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در جهان است اولین صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی با هدف انطباق با شاخص اس‌اند‌پی 500 (S&P500) تاسیس کرد.
از مهم‌ترین شاخص‌هایی که صندوق‌ها امکان ایجاد همبستگی با آنها را دارد می‌توان به شاخص کل، شاخص هم‌وزن و شاخص 30 شرکت بزرگ اشاره کرد. نکته بسیار مهم در مورد خرید و فروش سهام در این صندوق این است که این صندوق‌ها زمانی که سرمایه‌ای به صندوق اضافه یا کم می‌شود، اقدام به خرید یا فروش سهام می‌کنند.
بازدهی صندوق شاخصی چقدر است؟
همانطور که پیش‌تر بیان شد هدف این صندوق ایجاد انطباق با یکی از شاخص‌ها بازار است پس بازدهی صندوق متناسب با شاخصی است که صندوق براساس آن طراحی و تاسیس شده است. لازم به ذکر است که تمام تلاش تیم مدیریت این صندوق‌ها بر این است که بازدهی متناسب با شاخص موردنظر را کسب کنند. در تصویر زیر بازدهی تعدادی از شاخص‌های مهم بازار را در 5 سال منتهی به مهر 1402 را مشاهده می‌کنید.
ترکیب دارایی‌های صندوق شاخص چگونه است؟
در صندوق شاخصی از آن جهت که باید اکثر پروتفوی را برمبنای ایجاد همبستگی با شاخص موردنظر ایجاد کرد، شباهت بسیار زیادی با صندوق سهامی دارد با این تفاوت که در صندوق سهامی اجباری در خرید سهام شرکت‌های شاخص‌ساز نیست اما در صندوق شاخص این اجبار درحقیقت فلسفه وجوی این صندوق است. ناگفته نماد که در صندوق سرمایه‌گذار شاخص برحسب تصمیم مدیران صندوق می‌توانند مقداری از سرمایه جمع‌آوری شده را روی سایر زمینه‌ها مانند اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند. برای مثال در تصویر زیر ترکیب دارایی یکی از صندوق‌های شاخصی بازار را مشاهده می‌کنید که حدود 6% از دارایی خود را روی سایر دارایی‌هایی که با سهام شرکت‌های شاخص‌ساز مرتبط نمی‌باشد سرمایه‌گذاری کرده است.
صندوق شاخصی مناسب چه افرادی است؟
باتوجه به نکات ذکر شده در بالا صندوق شاخصی ریسک سرمایه‌گذاری بسیار کمتری نسبت به صندوق سهامی دارد و تمرکز خود را روی سهام شرکت‌های موثر در شاخص موردنظر گذارد. درست است که این صندوق مورد علاقه طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه است اما این صندوق برای افرادی که قصد ورودی بسیار مطمئن به بازار سرمایه را دارند بهترین گزینه است.
مزایای صندوق شاخص چیست؟
باتوجه به اینکه هدف این صندوق از قبل مشخص شده است که ایجاد بیشترین همبستگی با شاخص موردنظر است، پس اگر کمی دقیق‌تر به همین جمله بیاندیشیم متوجه می‌شویم که هدف مدیران این صندوق کسب بازده یا سود نیست. بنابرین در این صندوق ما با کمترین هزینه در مدیریت صندوق روبرو هستیم و عملا مدیریت این صندوق‌ها نقش فعالی ندارند و همین عامل باعث می‌شود تا ریسک مدیریت صندوق حذف شود.
براساس اطلاعات درج شده در پایگاه مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران تا پایان مهر 1402 تعداد 6 عدد صندوق شاخصی با مجموع دارایی در حدود 35 هزار میلیارد تومان درحال فعالیت هستند که 5 عدد از این صندوق‌ها از نوع قابل معامله در بورس (ETF) هستند.
سوالات متداول
صندوق شاخصی چیست؟
هدف از ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی ایجاد انطباق پرتفوی صندوق با یکی از شاخص‌های بازار است و اکثر منابع خود را براساس الگوی شاخص موردنظر سرمایه‌گذاری می‌کند.
ریسک صندوق شاخصی چقدر است؟
ریسک سرمایه‌گذاری روی صندوق شاخصی دقیقا برابر با ریسک سرمایه‌گذاری روی شاخصی است که صندوق براساس آن شکل گرفته است.
صندوق‌های شاخصی دارای چه مزایا و معایبی هستند؟
مزایا:
- حذف شدن ریسک مدیریت صندوق
- کاهش هزینه سبدگردانی و هزینه مدیریت صندوق
معایب:
- نداشتن قابلیت انعطاف در شرایط مختلف بازار به‌دلیل همبسته بودن به شاخص
دیدگاه خود را بنویسید